Dunyada Hentbolun Gelisimi

Hentbolun onceleri egitsel bir cimnastik oyunu olarak oynandigi bilinmektedir. 1170-1230 yillari arasinda yasayan Alman destan yazari 'Wolter Vonder Vogelwoide'nin 'Top Yakalama Oyunu' adli yapitinda bazi kurallardan sozedilmistir. Hentbolun temeli olarak kabul edilen kurallar bunlardir. Konrad Koch da acik hava alan hentbolunu olusturan kurallara baglayan ve dunyaya tanitan kisilerin Alman beden egitimcileri oldugunu belirtiyor. 1917-1920 yillari arasinda egitsel bir oyun olmaktan cikmis, hentbol oyunu olarak tanimlanmis ve o zamanki kurallara gore oynanmaya baslanmistir. Hentbolun kokeni Danimarka'da oynanan 'Haandboll' denen bir oyundan gelmektedir. Ukrayna'da 1917 yilinda hentbol oyununa benzeyen bir oyun oynandigi biliniyor. Hentbol oyununun gelisimi diger Avrupa ulkelerinde de gorulmustur ama bu sporun Avrupa'ya ve dunyaya yayilmasini Berlin'deki Alman Yuksek Beden Egitimi Okulu saglamistir. Hentbolun oyun kurallari 1917'de Max Haizer ve Erich Koning adli spor adamlari Berlin'de duzenlenmistir. Bu nedenle hentbolun bilimsel olarak sekil buldugu ulkeyi Almanya olarak kabul etmek gerekiyor. Almanlar bu oyunu kendilerine has oldugunu, onu dunyaya tanitan ve gelistiren ulke olduklarini savunur. Spor bilimciler ise saha hentbolunun yayilmasinda ve gelismesinde Almanya, Danimarka, Irlanda ve ABD'nin olumlu calismalar yaptiklarini soylemektedir. Hentbolu once Avrupa'da sonra Dunya'da yayilmasinda etkili olan kisilerden birisi de Berlin Spor Okulunda ogretmenlik yapan Karl Schelenz'dir. Bu okulda okuyan bircok yabanci ogrenci, bu sporu kendi ulkelerine goturmuslerdir. Hentbolun gelismesine Danimarka'da Halger Nielsen, Cekoslovakya'da Simchover'in de onemli katkilari vardir. 1870 yillarinda Avrupa'da ilkel kurallarla oynanan Hentbol Ire Cosey tarafindan Amerika'ya goturulmustur. Hentbol, 1924-1925 yillari arisnda uluslararasi bir nitelik kazanmistir. Ulkelerarasi ilk hentbol karsilasmasi 13 Eylul 1925 yilinda Almanya ile Avusturya arasinda oynandi ve Avusturya 6-3 galip geldi. Uluslararasi Amator Atletizm Federasyonu'nun 1926 yili Agustos ayinda Hollanda'nin Deenhaag sehrinde yapilan 8. kongresinde hentbol oyununun daha yaygin hale getirmek icin cesitli devletlerin temsilcilerinden olusan bir komisyon kurulmasina karar verilmistir. Calismalar 1928 yilinda tamamlandi ve uluslararasi alanda kabul edilmesiyle birlikte ilk oyun kurallari kitabi basildi. Kitap Almanca, Fransizca ve Ingilizce yayimlandi. Hentbol 4 Agustos 1928 tarihinde Amsterdam sehri stadinda yapilan Uluslararasi Amator Hentbol Federasyonu kurulus kongresinden sonra ayri bir federasyon tarafindan yurutulmeye baslanmistir. Onceleri sadece acik havada oynanan hentbol, 1934 yilinda Kopenhag'da Isvec ve Danimarka arasinda yapilan bir musabaka ile ilk defa salonda oynandi ve karsilasma 18-12 Isvec'in ustunluguyle sona erdi. Bu tarih ayni zamanda salon hentbolunun baslangit tarihidir. Hentbolun olimpiyatlara alinmasi 1936 yilinda Berlin'de karara baglandi. Hentbolun ilk Dunya Sampiyonasi 1938'de Berlin'de duzenlenmistir. 10 ulkenin katildigi bu Dunya Sampiyonasindaki ilk mac Almanya ile Danimarka arasinda oynanmistir. Bu musabakanin sonucunda ilk Dunya sampiyonlugu unvanini Almanya kazanmistir. Ikinci Dunya Savasi nedeniyle butun sporlarda oldugu gibi hentbolde de bir duraklama donemi yasanmistir. 1946 yilinda Basel'de 8 ulkenin katildigi bir kongre gerceklestirildi. Danimarka, Isvec, Isvicre, Finlandiya, Norvec, Hollanda, Polonya ve Fransa'nin katildigi bu kongrede yeni Uluslararasi Hentbol Federasyonu (IHF)'nin kurulmasi kararlastirildi. Kisa bir zamanda hentbol yeniden gelisme ve buyume ortami buldu. Acik hava hentbolunun yerini salon hentbolu aldi. Hentbol Kuzey ve Dogu Avrupa'da cok sayida ulkenin ilgisini cekiyor, binlerce hentbol takimi ve milyonlarca seyirci kazaniyordu. Dunya Sampiyonalarina katilma orani salon hentbolunde buyuk bir gelisme gosterdi. IHF'nin duzenledigi bayanlar ilk Dunya Sampiyonasi'ni Cekoslovakya kazandi. Hentbol oyununun seyirci rekoru 110 bindir. 20 Eylul 1953 yilinda Berlin Olimpiyat Staydumu'nda Polis Gunu adi altindaki oyunlarda Berlin hentbol takimi, Paris takimini 14-5 yenmistir. 14 Agustos 1936 yilinda da Berlin Olimpiyat Oyunlari'nin final karsilasmasinda ise 100 bin seriyci vardi. 1961 Oberhausen'de yapilan Lentfort-Ansbachi takimlari arasindaki final karsilasmasinda 31 bin 400 seyirci ile salondaki seyirci rekor sayisina ulasmistir. Bu macta Lentfort, Ansbachi takimini 16-6 yenmistir. Bu sporda cok ileriye gitmis ulkeler olarak; Yugoslavya, Almanya, Rusya, Romanya, Danimarka, Macaristan, Ispanya, Fransa, Cekoslovakya, Polonya, Isvicre, Isvec ve Avusturya sayilabilir.